نورپردازی کتابخانه

نورپردازی کتابخانه ها

نورپردازی یک کتابخانه نه تنها بر عملکرد فضا بلکه در محیط کتابخانه نیز بسیار تاثیرگذار است. بلکه به همان اندازه که به کیفیت نور (و تاریکی) ربط دارد، به سطح مناسب نور نیز مربوط می شود. نورپردازی کتابخانه‌ ها اولاً باید طیف وسیعی از فضاها و تنظیمات را برای فعالیت‌های مختلف ارائه بدهد، و ثانیاً می‌تواند بازدیدکننده را با درجه محدودی از کنترل شخصی در جایی که شرایط نور ممکن است توسط فرد اصلاح شود، توانمند نماید. به این ترتیب نورپردازی باید مکمل معماری و طراحی داخلی باشد تا مضامین و عناصر برجسته گردند و کنترل باید بصری باشد. هدف همچنین ایجاد درجه ای از کنترل و انعطاف پذیری بین نور روز و نور مصنوعی است.

نورپردازی کتابخانه و فضاهای کاربردی، یکی از شاخه های مهم صنعت روشنایی به حساب می آیند که برخورد تخصصی و علمی با آن امری ضروری می باشد. فراهم کردن نور برای هر قسمت از فضای کتابخانه، نسبت به عملکرد مناسب آن عرصه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بنابراین در ابتدا باید با توجه به وسعت و بزرگی کتابخانه ها و همچنین تفاوت دراطلاعات تخصصی مورد نیاز نورپردازی هر فضا، به تفکیک عرصه ها پرداخته و سپس به بررسی نیاز حضور نور و روشنایی در محیط های گوناگون این کاربری بپردازیم.

نورپردازی کتابخانه

نورپردازی قفسه های کتابخانه

مشخصاً منظور از نورپردازی کتابخانه گذاشتن یک چراغ مطالعه در اتاق نمی باشد. این روش قدیمی و اگر واضح تر بگوییم منسوخ شده است. هنگامی که از نورپردازی کتابخانه حرف می زنیم منظور نوری است که موجب روشنایی قفسه های کتاب می گردد. در واقع این نور موجب می شود تا شما بدون اضافه کردن هیچ المان دیگری از کتاب های خود به عنوان عناصر دکوراتیو استفاده نمایید. نورپردازی این امکان را به شما می دهد تا کتاب های خود را دسته بندی نمایید و آنهایی که ارزش بیشتری برایتان دارند را به‌صورت یک نقطه کانونی درآوردید.

اصول طراحی قفسه کتابخانه استاندارد

1. برای دسترسی راحت به قفسه ها، ارتفاع کتابخانه ها به صورت استاندارد از ۲۱۳ سانتی متر بیشتر نیست. ارتفاع کتابخانه های کوچک معمولاً ۷۶ تا ۱۰۷ سانتی متر می باشد. بالاترین قفسه در یک کتابخانه باید به اندازه ای باشد که یک فرد متوسط ​​بتواند به راحتی دسترسی پیدا کند (ارتفاع ۱۸۳ تا ۱۹۹ سانتی متر). اگر می خواهید افراد در حالت نشسته به قفسه ها دسترسی داشته باشند، نباید ارتفاع بالاترین قفسه از ۱۵۲ سانتی متر بیشتر باشد. همچنین پایین ترین قفسه باید از سطح زمین ۸ تا ۱۰ سانتی متر بالاتر باشد.
2. عرض و طول قفسه ها با توجه به معیارهای زیبایی شناسی و همچنین خم شدن و شکم دادن طبقات تعیین می گردد. یک قفسه کتاب کاملاً پر معادل ۹ تا ۱۱ کیلوگرم در ۳۰ سانتی متر فشار وارد می کند.
3. عمق قفسه با توجه به اندازه کتاب هایی که در آن جای دارد تعیین می شود. که این مقدار در محدوده  15 تا ۶۱ سانتی متر قرار دارد. عمق یک قفسه کتاب در حالت عمومی ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر می باشد.
4. طول قفسه های یک کتابخانه به طور کلی بین ۱۸ تا ۳۸ سانتی متر و یا ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر است. برای جستجوی راحت تر در بین کتاب ها و سنگین نشدن قفسه ها بهتر است قفسه های کوچک تر بالای کتابخانه و قفسه های بزرگتر در پایین کتابخانه طراحی گردند.
5. برای افزایش استحکام و قوی کردن قفسه ها و جلوگیری از خم شدن آنها بهتر است از روش های مختلف استفاده نمایید. اضافه کردن و چسباندن یک تخته سه لایی ۴ سانتی متری به طبقات، استفاده از چوب های مورب برای حد فاصل بین طبقات و استفاده از شکاف هایی در بالا و پایین که چوب ها در آن به صورت کشویی داخل هم می شوند بهترین روش هایی است که می توان به وسیله آنها استحکام را افزایش داد.

نورپردازی کتابخانه

تزئینات جانبی در قفسه‌های کتابخانه

گاهی تنها چینش کتاب‌ها در کنار یکدیگر موجب زیبایی کتابخانه نمی شود. در این مواقع بهتر است تعدادی از قفسه‌ها را خالی نمایید و در آنها قاب عکس، جعبه‌های دکوراتیو یا سایر اشیاء تزئینی کوچک قرار دهید.به یاد داشته باشید که برای این کار بهتر است از ترکیبی از لوازمی با خطوط صاف (کتاب، گلدان مربعی، جعبه و …) و فرم کروی نظیر انواع گلدان و گوی استفاده نمایید.

تکنیک نورپردازی

لایه بندی در نورپردازی یا همان تکنیک مورد استفاده در کتابخانه ها مشابه سایر کاربری ها باید با توجه به موقعیت و هدف قرارگیری چراغ در یک موقعیت خاص تعیین شود. برای مطالعه کتاب در بخش سالن مطالعه و همچنین در پیشخوان مراجعان باید از تکنیک نورپردازی کتابخانه موضعی استفاده گردد و در سایر قسمت ها مانند مشاعات و قفسه کتاب ها می توان از تکنیک روشنایی عمومی بهره برد.

همچنین همانطور که گفته شد می توان از تجهیزات نورپردازی کتابخانه در راستای کمک به معماری داخلی و دکوراسیون فضاهای کتابخانه هم استفاده نمود. مثلا با استفاده از تکنیک روشنایی موضعی می توان بدون نیاز به جداکننده های فیزیکی (مثلا دیوار)، ریز فضاها را به شکل بصری تفکیک کرد. و یا نورپردازی تاکییدی را برای نمایش موردی و دکوراتیو مثل تابلو و همچنین راهنمایی کاربرها مثل روشنایی علائم استفاده نمود.